Copyleft

Copyleft (англиски: Copyleft) е збир на лиценци кои ги дефинираат авторските права и правата на корисници на творби на човечкиот ум како што се разни видови на софтвер, пишани дела и уметнички искази.

Концептот и примената на авторски права стануваат се поконтроверзни и глобалниот консензус околу нивната улога и значење денес е битно нарушен. Појавата на Copyleft е еден од чинителите на ова промена.

Застапниците на Copyleft сметаат дека традиционалната и вообичаената примена на авторски права има за резултат претерана и нецелесообразна рестрикција на употребата на творбите на човечкиот ум. Глобалната примена на авторските права, од година во година, станува сè построга поради законските промени во САД и Европската Унија кои го имаат продолжено рокот на важење на авторските права до 95 години и кои водат меѓународна политичка акција на хармонизација на туѓи национални закони, без обѕир на развојните потреби и економско-политичката реалност во други земји и краишта.

Copyleft во својата борба не предлага промена на закони, ниту реформулација на концептите на авторски права и интелектуални творби. Copyleft предлага на авторите и сопствениците на авторските права да ги искажат своите права и правата на корисниците преку јасно дефинирана и со што помалку ограничувања, формулирана лиценца. Единствена прифатлива рестрикција за Copyleft би била таа која има за цел да овозможи што пошироко користење на една творба, вклучувајќи го нејзиното натамошно копирање, преправување и редистрибуција. Како искажана лиценца, Copyleft бара еднаква заштита и почит од законот, судските органи и граѓанството. Таква Copyleft лиценца е и GNU Општа јавна лиценца која речиси доживеа и практична правна потврда во европските судови (види: Harald Welte против Sitecom). Врз основа на оваа лиценца функционира и проектот Википедија.

Инаку Copyleft користи традиционални правни и судски концепти, форми и структури врзани за авторските права, неговата цел е да "ослободи" и оддржи во слобода што поголем број и обем на интелектуални творби. Copyleft не е исто што и Јавна сопственост, бидејќи творби во jавната сопственост не се под правна заштита во смисла на нивните авторски права и немаат формално искажана лиценца.

Copyleft лиценца може да конципира секој, но најпознатите потекнуваат од Фондацијата за Слободен Софтвер, Иницијативата за отворен код и Creative Commons организацијата.