GNU/Linux: Разлика помеѓу преработките

Од Сподели wiki
Прејди на прегледникот Прејди на пребарувањето
с (36 ревизии: initial)
 
(Не е прикажана една меѓувремена преработка од 2 корисници)
Ред 1: Ред 1:
Зборувајќи за слободен софтвер би било премногу сурово да не се спомене слободниот софтвер [[GNU/Linux]]. Како главен претставник на нашата заедница (општо во светот) [[GNU/Linux]] е систем кој смени многу работи во текот на развојот на информатичката технологија. Многумина кога велат Linux, впрочем мислат на [[GNU/Linux]], а често пати некои GNU го поистоветуваат и со име на дистрибуција, во смисла „Кажи ми нешто за Федора, доста само за GNU пишувате“ и сл. GNU, Linux, [[GNU/Linux]] или како сакате, тоа е систем кој на многумина им ги отвори очите во однос на тоа како навистина изгледа информатичката технологија. Дека не се е само во глувчето и волшебниците (Wizards) и дека покрај еден оперативен монополизиран оперативен систем, ако се смета секоја дистрибуција за посебен оперативен систем, стојат уште стотици други системи, или само уште еден кој наместо да оди гради в гради во борба со монополот, ќе го фати за раче да му покаже како треба да се доминира во светот.
GNU/Linux е [[оперативен систем]] за Вашиот компјутер, слично како и Microsoft Windows и Apple OS X што се системи за Вашиот компјутер. Сепак, GNU/Linux е многу поразличен од нив.


== GNU ==
Пишувањето на [[Linux]] [[јадро|јадрото]] започна во 1992г. од тогашниот студент [[Linus Torvalds]].


GNU - доаѓа од англискиот збор GNU и има две значења. Едното значење е тип на [http://en.wikipedia.org/wiki/Gnu афричко говедо], чијашто фаца впрочем е и [http://www.gnu.org/graphics/gnu-head-sm.jpg логото/амблемот] на GNU проектот, а другото значење е [[GNU]]'s Not Unix. Оперативен систем започнат во раните 80ти, конкретно на 27 Септември 1983 под раководство на младиот надежен и брадест долгокос хипик [[Richard Stallman]]. Идејата беше да се направи систем кој ќе се базира на принципите на сопственост на кодот на софтвер каква и што била претходната пракса. Значи во светот слободниот софтвер не дојде во раните или касните 80ти. Тој си постоел од самото постоење на софтерот. Потоа се појавија фирми како AT&T(tm), Xerox(tm), па потоа [http://www.fuckmicrosoft.com/ Microsoft(tm)] кои ги осакатија корисниците и им наложија да користат ограда наместо слобода. Веројатно тоа беше и главната мотивација на Stallman да направи систем во кој ќе може да има контрола врз апликациите што ги користи. Или како што тој вика, „Полесно е да се притисне Ентер наместо да се внесува лозинка за најавување во системот“ (парафразирано од [http://www.revolution-os.com/ Revolution OS]).
Поради глобалните напори за соработка, GNU/Linux е стабилен, екстремно флексибилен и добро поддржан. Тој е систем со највисоко ниво на раст во светот и е слободно достапен за Вас да го инсталирате на Вашиот компјутер! Звучи добро?


Во почетокот на 90-те беше напишан поголемиот дел од GNU системот, со исклучок на јадрото на оперативниот систем: кернелот.
GNU/Linux доаѓа со илјадници [[слободен софтвер|слободни]] апликации кои се одржуваат од илјадници волонтери низ светот. Овие проекти го издаваат и изворниот код на софтверот кој произлегува од нив, што значи дека тие се слободен софтвер.


== Linux ==
"Но како можат да го прават сето ова волонтерски?" можеби се прашувате. Заедницата на слободен софтвер работи на сите овие проекти волонтерски затоа што го сакаат софтверот, не затоа што сакаат да заработат пари од него. Тие го прават тоа заради престиж, чест и бидејќи веруваат во идеалите на слободниот софтвер.


[[Јадро|Јадро]] е јадрото на системот. Тоа е нештото кое е мост помеѓу хардверот и оперативниот систем. Покрај тоа што прави многу други работи, кернелот е задолжен и за пуштање на самиот систем (покрај другите нивоа на пуштање на системот). [[Linus Torvalds]] млад студент од Хелсинки, во 1991 почна да работи на слободен кернел наречен Linux (Linux, Linu[s]+[Uni]x) кој ќе може да се шири на големата мрежа со можност за употреба од корисници од целиот свет и можност за надоградување и подобрување од секој кој има знаење тоа да го прави. Со тоа се формира голема мрежа на хакери низ целиот свет кои помагаа Linux кернелот да се шири со невидена брзина. Бројот на линии со код во кернелот растеа експоненцијално на секоја нова верзија, големината на архивата „тежеше“ се повеќе и повеќе.
Важно е да се забележи дека заради природата на слободниот софтвер (можноста да се изменува како што Ви одговара) постојат многу различни верзии на GNU/Linux. Тоа е прекрасно затоа што можете да најдете верзија која најмногу Ви одговара! Различните верзии на GNU/Linux се наречени 'дистрибуции'. Тоа е така заради тоа што креаторите на верзиите го земаат [[GNU]] [[оперативен систем|системот]] и [[Linux]] и прават свои измени врз нив, додаваат свои пакети и ги редистрибуираат слободно. Можеби изгледа комплицирано, но не е. Затоа не грижете се, ќе Ви помогнеме правилно да се насочите!


== GNU/Linux ==
== Многу кратка историја ==


Во 1992, GNU сеуште нема употребливо јадро. Иако официјално јадро на системот GNU е GNU/Hurd, проектот GNU како привремено јадро го усвојува Linux. Со комбинација на GNU системот со Linux се добива комплетен оперативен систем: [[GNU/Linux]]. Започна да се формира заедница на корисници на овој систем. Започнаа да се формираат...
Како главен претставник на [[Слободен софтвер|слободниот софтвер]], GNU/Linux е систем кој смени многу работи во текот на развојот на информатичката технологија. Многумина кога велат [[Linux]], впрочем мислат на GNU/Linux, а често пати некои [[GNU]] го поистоветуваат и со име на дистрибуција. [[GNU]], [[Linux]] или GNU/Linux, тоа е систем кој на многумина им ги отвори очите во однос на тоа како навистина информатичката технологија треба да влијае врз општеството во позитивна насока.
[[Слика:Gnu-linux.jpg|thumb|GNU/Linux, непобедливата комбинација]]
Во почетокот на 90-те беше напишан поголемиот дел од [[GNU]] системот, со исклучок на [[Јадро|јадрото]] на оперативниот систем. Во 1992, [[GNU]] сеуште нема употребливо јадро. Иако за почеток на напорите да се напише јадро на системот [[GNU]] е [[Hurd]], проектот сепак како примарно јадро го усвојува [[Linux]] [[Јадро|јадрото]]. Со комбинација на [[GNU]] системот со [[Linux]] се добива комплетен оперативен систем: GNU/Linux. Започна да се формира заедница на корисници на овој систем. Започнаа да се формираат...


== Дистрибуции ==
Потоа започнуваат да се формираат првите [[Дистрибуции|дистрибуции]].
 
Да. Тоа се склопови од [[GNU/Linux]] оперативниот систем, и алатки имплементирани од страна на дистрибутерот. Први дистрибуции од тоа време беа:


* MCC Interim Linux,
* MCC Interim Linux,
Ред 23: Ред 23:
* SLS.
* SLS.


Потоа како посериозна и попрофесионална дистрибуција доаѓа Slackware Linux. На пазарот почнува борба со акции, се појавува RedHat Linux итн.
Потоа како посериозна и попрофесионална дистрибуција доаѓа [[Slackware]] [[Linux]]. На пазарот почнува борба со акции, се појавува [[Red Hat]] [[Linux]] итн.
 
Најчесто поделбите се прават врз основа на менаџерот за пакети имплементиран во системот. Така денес постојат:


== Типови на дистрибуции ==
* [[Rpm]] базирани - користат [http://en.wikipedia.org/wiki/RPM_Package_Manager RPM] (Redhat Package Manager) справувач со пакети;
* [[Deb]] базирани - користат [http://en.wikipedia.org/wiki/Deb_%28file_format%29 DEB] (Debian) справувач со пакети;
* Tgz - иако некои одат кон терминот [[Slackware]] базирани дистрибуции - тоа би биле дистрибуции кои се базираат на технологијата применета во [[Slackware]] почнувајќи од справувачот за инсталација (tgz пакети) па се до скриптите за иницијализација на системот ([[BSD]]-Like)


Најчесто поделбите се прават врз основа на пакет-системот или менаџерот за пакети имплементиран во системот. Така денес постојат:
== Видете и..==


* RPM базирани - користат [http://en.wikipedia.org/wiki/RPM_Package_Manager RPM] (Redhat Package Manager) справувач со пакети;
* [[Слободен софтвер]]
* DEB базирани - користат [http://en.wikipedia.org/wiki/Deb_%28file_format%29 DEB] (Debian) справувач со пакети;
* [[Што е слободен софтвер?]]
* TGZ - иако некои одат кон терминот ''Slackware базирани'' дистрибуции - тоа би биле дистрибуции кои се базираат на технологијата применета во Slackware почнувајќи од справувачот за инсталација (tgz пакети) па се до скриптите за иницијализација на системот (BSD-Like)


== Врски ==
== Врски ==
Ред 39: Ред 42:
[http://www.kernel.org Linux кернел]
[http://www.kernel.org Linux кернел]


[http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Linux_distributions Листа на познати [[GNU/Linux]] дистрибуции]
[http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Linux_distributions Листа на познати GNU/Linux дистрибуции]


[http://www.gentoo-wiki.com Викито на Gentoo]
[http://www.gentoo-wiki.com Викито на Gentoo]


[http://counter.li.org/ Статистики за корисници и машини кои работат на [[GNU/Linux]]]
[http://counter.li.org/ Статистики за корисници и машини кои работат на GNU/Linux]


[[Category:GNU/Linux]]
[[Категорија:GNU/Linux]]
[[Категорија:Слободен софтвер]]

Последна преработка од 17:29, 29 јануари 2011

GNU/Linux е оперативен систем за Вашиот компјутер, слично како и Microsoft Windows и Apple OS X што се системи за Вашиот компјутер. Сепак, GNU/Linux е многу поразличен од нив.

Пишувањето на Linux јадрото започна во 1992г. од тогашниот студент Linus Torvalds.

Поради глобалните напори за соработка, GNU/Linux е стабилен, екстремно флексибилен и добро поддржан. Тој е систем со највисоко ниво на раст во светот и е слободно достапен за Вас да го инсталирате на Вашиот компјутер! Звучи добро?

GNU/Linux доаѓа со илјадници слободни апликации кои се одржуваат од илјадници волонтери низ светот. Овие проекти го издаваат и изворниот код на софтверот кој произлегува од нив, што значи дека тие се слободен софтвер.

"Но како можат да го прават сето ова волонтерски?" можеби се прашувате. Заедницата на слободен софтвер работи на сите овие проекти волонтерски затоа што го сакаат софтверот, не затоа што сакаат да заработат пари од него. Тие го прават тоа заради престиж, чест и бидејќи веруваат во идеалите на слободниот софтвер.

Важно е да се забележи дека заради природата на слободниот софтвер (можноста да се изменува како што Ви одговара) постојат многу различни верзии на GNU/Linux. Тоа е прекрасно затоа што можете да најдете верзија која најмногу Ви одговара! Различните верзии на GNU/Linux се наречени 'дистрибуции'. Тоа е така заради тоа што креаторите на верзиите го земаат GNU системот и Linux и прават свои измени врз нив, додаваат свои пакети и ги редистрибуираат слободно. Можеби изгледа комплицирано, но не е. Затоа не грижете се, ќе Ви помогнеме правилно да се насочите!

Многу кратка историја

Како главен претставник на слободниот софтвер, GNU/Linux е систем кој смени многу работи во текот на развојот на информатичката технологија. Многумина кога велат Linux, впрочем мислат на GNU/Linux, а често пати некои GNU го поистоветуваат и со име на дистрибуција. GNU, Linux или GNU/Linux, тоа е систем кој на многумина им ги отвори очите во однос на тоа како навистина информатичката технологија треба да влијае врз општеството во позитивна насока.

GNU/Linux, непобедливата комбинација

Во почетокот на 90-те беше напишан поголемиот дел од GNU системот, со исклучок на јадрото на оперативниот систем. Во 1992, GNU сеуште нема употребливо јадро. Иако за почеток на напорите да се напише јадро на системот GNU е Hurd, проектот сепак како примарно јадро го усвојува Linux јадрото. Со комбинација на GNU системот со Linux се добива комплетен оперативен систем: GNU/Linux. Започна да се формира заедница на корисници на овој систем. Започнаа да се формираат...

Потоа започнуваат да се формираат првите дистрибуции.

  • MCC Interim Linux,
  • TAMU,
  • SLS.

Потоа како посериозна и попрофесионална дистрибуција доаѓа Slackware Linux. На пазарот почнува борба со акции, се појавува Red Hat Linux итн.

Најчесто поделбите се прават врз основа на менаџерот за пакети имплементиран во системот. Така денес постојат:

  • Rpm базирани - користат RPM (Redhat Package Manager) справувач со пакети;
  • Deb базирани - користат DEB (Debian) справувач со пакети;
  • Tgz - иако некои одат кон терминот Slackware базирани дистрибуции - тоа би биле дистрибуции кои се базираат на технологијата применета во Slackware почнувајќи од справувачот за инсталација (tgz пакети) па се до скриптите за иницијализација на системот (BSD-Like)

Видете и..

Врски

GNU

Linux кернел

Листа на познати GNU/Linux дистрибуции

Викито на Gentoo

Статистики за корисници и машини кои работат на GNU/Linux

Преземено од „https://wiki.spodeli.org/index.php?title=GNU/Linux&oldid=737“